Tìm hiểu về cách kiểm soát bầm tím sau thủ thuật

Nguyên nhân gây bầm tím Do chấn thương vật lý, va chạm: chấn thương trong quá trình tập luyện thể thao (gãy xương, căng cơ, bong gân, trật khớp, rách gân, sưng cơ), tai nạn Do can thiệp thẩm mỹ xâm lấn (nâng ngực, cắt mí, nâng mũi, giảm nhăn, phẫu thuật tạo hình, can thiệp không xâm lấn (tiêm botox, chất làm đầy. công nghệ peel, tẩy tế bào chết dermabrassion & microdermabrassion, laser & IPL, mesotherapy, sclerotherapy) Cơ chế Khi mao mạch bị phá vỡ, lớp nội mạc mạch máu endothelium bị phá hủy. Khi lớp nội mạc bị phá hủy, giải phóng hormone endothelium có tác dụng làm hẹp long mạch để hạn chế chảy máu. Khi lớp nội mạc bị phá hủy bộc lộ yếu tố Von Willebrand giúp khởi động quá trình tạo cục máu đông tạm thời để nút tổn thương, và tạo điều kiện giúp cho quá trình hồi phục mô bị tổn thương. Trong khi đó, khi mao mạch bị vỡ các tế bào hồng cầu sẽ thoát khỏi lòng mạch và tràn vào các mô xung quanh. Ở ngoài mạch máu, hồng cầu sẽ không còn chức năng sinh lý. Nhìn vào da thì ban đầu khối tế bào hồng cầu đó chính là vết bầm có màu xanh đen. Các tế bào hồng cầu này sẽ bị ăn bởi thực bào. Quá trình phá vỡ hồng cầu của thực bào giải phóng hemoglobin (xanh đỏ) sẽ phân hủy tuần tự => Biliverdin (xanh lục) => Bilirubin (vàng) => Hemosiderin (nâu vàng) – nhân hem của Hb sắt/Hb sẽ được hấp thu lại vào trong mô, vết bầm biến mất. Quá trình này thường kéo dài 2 tuần trong khi quá trình sửa chữa mạch máu thường kết thúc sớm hơn.

Phân biệt vết bầm

Cần phân biệt vết bầm “bruise” với một số triệu chứng bệnh lý khác gồm:

• Petechia: đốm xuất huyết (kích thước < 3mm do phản ứng phụ khi dùng warfarin, rối loạn tiểu cầu, rối loạn đông máu bệnh nhiễm virus Cytomegalo) [4]
• Purpura: ban xuất huyết (kích thước từ 3mm đến 1cm, sờ thấy hoặc không sờ thấy do bệnh giảm tiểu cầu)
• Ecchymosis: vết bầm máu (>1cm, gây ra bởi máu phân hủy qua các lớp mô và tụ lại tại 1 vị trí xa vị trí chấn thương như mắt gấu trúc do gãy xương sọ, u nguyên bào thần kinh).
• Nếu chấn thương gây phá vỡ da và gây chảy máu, máu thoát ra khỏi mô kẽ => Chấn thương này không phải là vết bầm mà là chảy máu, vết thương loại này thường gây bầm tìm ở các vị trí khác.

Cách điều trị vết bầm tím

• Nghỉ ngơi để tránh tổn thương nặng thêm => chảy máu kéo dài => Nốt bầm sẽ càng lân rộng và lâu tan
• Chườm đá ngay sau khi bị chấn thương / thủ thuật giúp co mạch => giảm lưu lượng máu về vị trí tổn thương => hạn chế chảy máu => khu trú diện tích vết bầm
• Comperssion nén bằng cách băng quấn quanh vùng va chạm gây bầm tím để hạn chế lượng máu , dịch gỉ ra ngoài lòng mạch - chỉ áp dụng ngay sau khi tổn thương , không băng kéo dài
• Elevation nâng cao vị trí tổn thương => giảm dòng máu và ngăn chảy máu trong

Với những vết bầm NẶNG trở lên có thể áp dụng phương pháp điều trị với nguyên tắc:

Chống đông

Khi bị thương, cục máu đông và các yếu tố viêm hạn chế lưu lượng máu đến vị trí bị thương. Khi lưu lượng máu bị hạn chế, quá trình tái tạo mô giảm đáng kể và các tế bào bị chết do thiếu oxy và dinh dưỡng.
=> Tan cục máu đông, tăng lưu lượng máu đến vị trí tổn thương giúp mô được cung cấp nhiều O2, dinh dưỡng và các yếu tố cần thiết để phục hồi => Đẩy nhanh quá trình tái tạo mô, giảm đau và giảm thời gian chữa lành vết thương.

Chống viêm

Khi mạch máu bị phá vỡ => phản ứng viêm (bạch cầu đến ổ tổn thương để làm sạch tổn thương, dọn dẹp các mảnh vỡ, tiêu diệt vi khuẩn để giữ cho vị trí tổn thương không bị nhiễm trung). Tuy nhiên khi phản ứng viêm quá mức sẽ gây sưng, đau và các thành phần trong phản ứng viêm còn làm chậm quá trình chữa lành vết thương.